Jak założyć konto na lichessie? Jak zagrać z komputerem czy wybranym przez siebie przeciwnikiem? W jaki sposób uczyć się za pomocą narzędzi lichess.org? Jak mogę zagrać w turnieju online? Na te i inne pytania w kontekście uruchomienia zapisów do Internetowej Szkoły Szachowej „Skoczek” na rok szkolny 2022/2023 odpowiem w niniejszym artykule.
Mistrz FIDE Paweł Dudziński, właściciel CB „Info
Dynamicznie zmieniająca się sytuacja w branży edukacyjnej, zamknięcie szkół w okresie pandemii i przejście uczniów na tryb zdalny spowodowały, iż wielu młodych szachistów rozpoczęło swoją przygodę z grą w szachy w internecie. Mogą oni teraz kształcić swoje umiejętności w Internetowej Szkole Szachowej „Skoczek”. Do ISSS można się zapisać pod adresem e-mail: pawel-dudzinski@tlen.pl. Zajęcia odbywają się od października w poniedziałki i czwartki w godz. 18.10-18.55. Na dole tego artykułu znajduje się więcej informacji przeznaczonych dla rodziców dzieci, które chciałyby w profesjonalny sposób uczyć się gry w szachy na dodatkowych zajęciach pozaszkolnych online.
Przejdźmy teraz do rzeczy, czyli do strony lichess.org, która stanowi główne narzędzie do gry i nauki dla setek tysięcy szachistów z całego świata, w tym trenerów i instruktorów Internetowej Szkoły Szachowej „Skoczek”.
I Lichess.org – logowanie i rejestracja
Po wejściu na stronę https://lichess.org/ klikamy po prawej stronie u góry (patrz: czerwona strzałka) „Zaloguj się” (Uwaga! Strzałeczki na rysunkach celowo mają swojski, “nauczycielski” wygląd 🙂 ).
Pojawia się powyższe okno dialogowe. Jeśli już mamy założone konto na lichessie, wpisujemy swoją nazwę użytkownika oraz hasło i klikamy „Zaloguj się” (na niebieskim tle). Być może Twoja przeglądarka zapamiętała już te dane i nie musisz ich od nowa za każdym razem wpisywać. Jeśli z kolei dopiero zakładasz konto, kliknij opcję „Zarejestruj się” u dołu tego okna po lewej stronie (patrz: czerwona strzałka).
Wpisujesz wybraną nazwę użytkownika (czerwona strzałka).
Uwaga! Jeśli nazwa jest już zajęta lub niedozwolona, po wypełnieniu wszystkich pól i kliknięciu „Zarejestruj się” pojawi się informacja „Ta nazwa jest już zajęta (niedozwolona), wybierz inną”. Nie ma konieczności wypełniać wówczas wszystkich pól od nowa, tylko po prostu należy wpisać inną nazwę i ponownie kliknąć „Zarejestruj się”. Przykładowa nazwa to Twoje imię i nazwisko pisane łącznie i bez polskich znaków, np. PawelDudzinski.
Pod spodem wybierasz hasło (niebieska strzałka). Wpisz je uważnie i powoli, aby się nie pomylić. Bardzo ważne jest, aby zapisać gdzieś swój login i hasło, gdyż pamięć bywa ulotna i w przypadku, gdy zapomnisz swoich danych, możesz mieć problemy z dostępem do konta! W razie czego jest opcja odzyskiwania hasła za pomocą podanego przy rejestracji e-maila.
Hasło nie może być ciągiem liter, ani znaków, np. abcde. Dodaj do niego jakąś cyferkę i znak specjalny, a bez problemu zostanie zaakceptowane przez system. Gdy hasło jest już dobre, pojawiają się pod nim cztery zielone kreski i podpis “Strong and secure password!” (patrz: zielona strzałka).
Po wpisaniu wybranego przez nas loginu i hasła podajemy nasz adres e-mail (żółta strzałka). Wcześniej sprawdź, czy na pewno masz dostęp do swojej skrzynki mailowej i czy pamiętasz do niej hasło, gdyż to dzięki niej będziesz aktywować swoje konto na lichessie. Rzecz jasna, młodsi użytkownicy platformy mogą poprosić o pomoc i udostępnienie swoich skrzynek mailowych rodziców.
Brązowa strzałka na powyższym rysunku wskazuje na zgody, które musisz pozaznaczać, przesuwając cztery białe kółka w stronę czerwonego koloru. Z lewej strony pojawi się wówczas zielony kolor.
Na samym końcu klikasz „Zarejestruj się” (czarna strzałka).
W ciągu maksymalnie 5 minut na skrzynkę mailową powinien przyjść mail aktywacyjny z linkiem, który należy kliknąć (patrz: czerwona strzałka). Jeśli nic nie doszło, sprawdź jeszcze spam lub inne foldery na swojej skrzynce mailowej.
Uwaga! Lichess nie zawsze wymaga kliknięcia linku aktywacyjnego w e-mailu. Niekiedy Twoje konto będzie aktywne od razu po wypełnieniu formularza rejestracyjnego.
Po kliknięciu w link z maila zostajesz przekierowany na lichess.org, gdzie możesz już użyć np. opcji „Zagraj” lub „Nauka” (patrz: czerwona strzałka). Pamiętaj, aby za każdym razem, gdy korzystasz z serwisu, logować się na niego. Dysponujesz wtedy rozmaitymi opcjami (np. analizą swoich partii), a Twoje postępy są zapamiętywane i udostępniane.
II Jak grać z komputerem i żywym przeciwnikiem oraz startować w turniejach na lichessie?
Po wybraniu opcji Zagraj/Nowa partia (patrz: czerwona strzałka)…
Pojawi się okno dialogowe z ustawieniami Twojej partii…
W tym oknie powinny Cię interesować głównie minuty na gracza (np. 10) i dodawany czas w sekundach po każdym posunięciu (np. 5), a także czy chcesz, aby partia była rankingowa, czy towarzyska. W partii rankingowej możesz zyskać punkty przy wygranej, ale i stracić podczas przegranej. W towarzyskiej nic nie zyskujesz, ani nie tracisz, niezależnie od wyniku partii. Na koniec klikasz ikonę biało-czarnego króla i lichess będzie Ci dobierał w poczekalni przeciwnika, co może krótką chwilkę potrwać.
Uwaga! Kliknięcie największej ikonki biało-czarnego króla oznacza, iż lichess dokona losowania, jakim kolorem masz grać. Po wyborze białego króla grasz białymi, a czarnego – czarnymi bierkami.
Uwaga! Startujesz z pułapu 1500 punktów rankingowych. Najczęściej jest to poziom średniej klasy zawodnika klubowego, więc jeśli jesteś początkującym graczem, możesz się spodziewać, że Twój ranking na skutek pierwszych przegranych najprawdopodobniej spadnie (chyba że będziesz grać tylko partie towarzyskie). Twoje szanse na zwycięstwo znacznie wzrosną, gdy zagrasz z komputerem na jednym z niższych poziomów lub znajomym o podobnej sile gry (o grze z komputerem i znajomym piszę nieco niżej).
Uwaga! Spora część zawodników na lichessie (w większości są to dorosłe osoby) lubi grać partie błyskawiczne i tzw. bullety, czyli partie superbłyskawiczne (np. po 1 minucie na zawodnika). Nie ma sensu, abyś w początkowym etapie nauki grał takich szybkich rozgrywek, więc 10 minut + 5 sekund wydaje się być niezłym tempem. Pomnażając to razy dwóch przeciwników, możesz się spodziewać, że Twoja partia będzie wówczas trwała maksymalnie ok. pół godziny.
Uwaga! Jako ciekawostkę podsyłam Ci link do mojej partii superbłyskawicznej sprzed ponad 12 lat, gdy grałem z moim bratem mistrzem FIDE Piotrem Dudzińskim (siedzi po lewej stronie). Obaj mieliśmy po 1 minucie na całą partię. Graliśmy ją jako rozgrzewkę przed prawdziwym turniejem, gdzie czasu do namysłu było już więcej. Oglądaj film „Rozgrzewka szachowa” z udziałem FM Piotra Dudzińskiego i FM Pawła Dudzińskiego (0-1). Do dzisiaj grywam partie 1-minutowe na lichessie i portalu chess.com, który gromadzi wielu utytułowanych arcymistrzów, w tym zawodników z czołówki światowej. Na chess.com udało mi się ostatnio zagrać z byłym wicemistrzem świata Piotrem Swidlerem z Rosji. Gra w szachy online to szansa dla Ciebie na pojedynki z szachistami z całego świata!
Możesz też zamknąć okno dialogowe („x” w prawym górnym rogu – patrz: czerwona strzałka na rysunku poniżej)…
I wybrać opcję szybkiego parowania, gdzie klikasz w tempo gry, jakie Cię interesuje. Nie musisz wtedy się martwić o jakiekolwiek ustawienia swojej partii (przy czym nie masz wpływu na to, czy będzie ona rankingowa, czy towarzyska).
Czerwoną strzałką oznaczyłem odpowiednie dla dzieci i młodzieży tempo gry: 10 minut + 5 sekund po każdym ruchu. Dalej – po prawej – jest też niezłe tempo na trochę dłuższe pomyślenie, czyli 15+10. Przy tempach gry 30+0 i 30+20 (widoczne na dole) możesz mieć problem ze znalezieniem chętnych do gry przeciwników, a partia może trwać nawet ponad godzinę. Pytanie, czy masz tyle czasu na tylko jedną rozgrywkę?
Takie dłuższe partie możesz zagrać np. z wybranym znajomym albo z komputerem. Należy wówczas wybrać którąś z opcji widocznych po prawej stronie (patrz: czerwone strzałki na rysunku powyżej).
- Gra z komputerem
Po kliknięciu opcji „Zagraj z komputerem” pojawia się poniższe okno dialogowe:
Tempo gry możesz tym razem pozostawić na takie bez limitu – komputer i tak będzie wykonywał swoje ruchy bardzo szybko, a Ty będziesz mógł myśleć, ile chcesz czasu. Do wyboru jest 8 poziomów gry komputera. Standardowo lichess ustawia najwyższy poziom (na rysunku powyżej widzisz podświetloną na zielono cyfrę 8). Możesz go zmienić na najsłabszy, czyli 1 (patrz: czerwona strzałka i kółeczko). Ten poziom odpowiada rankingowi 800 punktów. Po ewentualnej wygranej możesz stopniować sobie poziomy gry komputera w górę. Testowo rozegrałem ostatnio jedną partię z komputerem na 6. poziomie (ranking 2300) i zakończyła się ona moim zwycięstwem, ale zapewne na 8. poziomie nie miałbym już większych szans, gdyż lichess korzysta z niezwykle mocnych silników Stockfisha (czyli „komputerowych mózgów”). Na 8. poziomie ma on ranking 3000, a więc więcej niż aktualny mistrz świata Magnus Carlsen z Norwegii (2862)!
Dla urozmaicenia zagraj sobie czasami z komputerem w odmianę szachów. Wybierasz ją poprzez kliknięcie „dziubka” na górze okna dialogowego (patrz: czerwona strzałka na rysunku powyżej). Przykładowo, Chess960 (inaczej nazywane szachami Fischera) to normalne szachy, ale z losowym ustawieniem figur na 1. i 8. linii, Antichess (czyli antyszachy) to gra szachowa, w której celem jest jak najszybsze pozbycie się wszystkich figur, w tym króla, a bicie jest w niej obowiązkowe. Ciekawą odmianą jest też Horde, czyli horda szachowa. W tej odmianie białe dysponują aż 36. pionkami, zaś czarne zwyczajowym zestawem bierek. Celem białych jest zamatowanie czarnego króla (pamiętaj, że pionki mogą promować się na hetmany), a celem czarnych jest zbicie wszystkich białych pionków. W tej grze istnieje też pat, gdy któraś ze stron, będąc na posunięciu, nie może wykonać żadnego prawidłowego ruchu. Wówczas partia zakończy się remisem.
Jeśli chcesz zagrać z komputerem w szachową hordę, możesz wybrać kolejno np. opcje: Zagraj z komputerem/ Odmiana-Horde/ Poziom1 i kliknąć na białego króla. Pojawi się wówczas poniższe „szachowe szaleństwo”:
Trzema czerwonymi strzałkami oznaczyłem możliwości, jakie masz podczas gry. Dotyczą one zwyczajnej partii szachowej, ale i większości odmian. Zawsze możesz zrezygnować na początku z gry, klikając „x” (po rozpoczęciu partii opcja przerwania gry zamienia się na opcję prośby o cofnięcie ruchu), zaproponować remis (1/2) lub poddać się – symbol chorągiewki. Pamiętaj, że aby zaproponować remis lub poddać się, musisz nacisnąć wybrane elementy dwukrotnie!
Uwaga! Grę w odmiany szachów traktuj tylko jako dodatek i urozmaicenie. Zdecydowana większość rozgrywek powinna mieć tradycyjny charakter.
- Gra ze znajomym
Gra ze swoim znajomym to bardzo fajna opcja na stronie lichess.org. Możesz umówić się z kolegą lub koleżanką na partię rankingową lub towarzyską, grając wybranym przez Was wspólnie tempem gry. Możecie nawet zagrać w odmianę szachów.
Przypominam, że wybieramy tę opcję z prawej strony (patrz: czerwona strzałka na rysunku powyżej). Chyba że gramy z poziomu iPada czy telefonu komórkowego. Wówczas opcje nowej partii z komputerem lub znajomym mogą się znajdować po lewej stronie albo na dole. Po kliknięciu w “Zagraj ze znajomym” ponownie pojawia się okno dialogowe do wyboru parametrów gry.
Możesz pozostać przy standardowych ustawieniach, z czasem do namysłu 10 minut + 5 sekund po każdym ruchu. Na końcu klikasz biało-czarnego króla i wówczas pojawia się taki oto obrazek:
Tutaj wybierasz, w jaki sposób połączysz się ze swoim przeciwnikiem. Możesz to zrobić, wysyłając mu link do partii (patrz: czerwona strzałka) albo wpisując jego nazwę użytkownika w puste pole i klikając na jedną z pojawiających się poniżej propozycji (patrz: zielona strzałka). Gdy Twój partner potwierdzi, że chce z Tobą grać, spotykacie się we wspólnym pokoju.
Uwaga! Nie musisz mieć konta na lichessie (choć polecam jego założenie), aby zagrać ze znajomym. Wystarczy, że wyśle Ci on link do partii i jako pierwszy w niego klikniesz. Trafiasz wtedy do wspólnego stołu do gry. Od tego momentu masz kilkanaście sekund na wykonanie swojego pierwszego ruchu. Jeśli tego nie zrobisz, partia zostanie automatycznie przerwana.
Po zakończonej partii możesz poprosić kolegę o rewanż (patrz: czerwona strzałka), poszukać nowego przeciwnika w partii granej tym samym tempem, co poprzednio (zielona strzałka) lub przeanalizować rozegraną właśnie potyczkę (niebieska strzałka). Warto skorzystać zwłaszcza z tej ostatniej opcji, gdyż najlepsza nauka to ta na własnych błędach (lub na błędach innych)!
Po wyborze analizy partii należy jeszcze uruchomić program Stockfish. W tym celu przesuń białe kółeczko w prawą stronę (patrz: czerwona strzałka). Po każdym ruchu (najlepiej przestawiać posunięcia strzałką w prawo na klawiaturze) Stockfish wskaże na ocenę pozycji i proponowane najlepsze posunięcia w danej pozycji (nad niebieską strzałką). Ocena 0.0 oznacza, że pozycja jest równa. Jeśli przed cyfrą pojawi się „+”, to znaczy, że przewagę mają białe, a jeśli „-”, to czarne. Wartość 1.0 odpowiada pionkowi, 3.0 jednej lekkiej figurze (gońcowi lub skoczkowi), 5.0 (wieży), zaś 9.0 przewadze hetmana itd.
Możesz też poprosić komputer o wskazanie najlepszego ruchu na szachownicy, klikając w kółeczko na dole (patrz: czerwona strzałka na rysunku powyżej) i następnie w napis “Pokaż podpowiedź” (patrz: niebieska strzałka). Program najpierw zaznaczy w kółku bierkę, którą należy wykonać ruch, a po kliknięciu w napis “Zobacz najlepszy ruch” (w tym samym miejsce, gdzie wskazuje niebieska strzałka) – pokaże strzałką najlepsze posunięcie w danym momencie.
- Gra w turniejach
Ciekawą opcją lichessa jest gra w turniejach. Takie internetowe zawody może zorganizować Twój nauczyciel, trener, a nawet Ty sam. Niedawno utworzyłem swój klub szachowy na lichess.org i przyjmuję do niego uczniów, którzy później grają w organizowanych przeze mnie rozgrywkach online. Pamiętaj, że w przypadku gry przez internet bardzo ważne jest zachowanie fair play w stosunku do przeciwnika i niekorzystanie z niczyich podpowiedzi!
Uwaga! Pierwszy taki turniej w roku szkolnym 2022/2023 odbędzie się w niedzielę 23 października o godz. 16.00. Potrwa on 1,5 godziny, do godz. 17.30. Aby zagrać w cyklu organizowanych przeze mnie turniejów musisz najpierw wstąpić do Klubu szachowego mistrza FIDE Pawła Dudzińskiego (kliknij w następujący link): https://lichess.org/team/klub-szachowy-mistrza-fide-pawa-dudzinskiego.
Po wejściu na stronę klubu i kliknięciu opcji “Dołącz do klubu” (ang. “Join”) (patrz: czerwona strzałka na rysunku powyżej) napisz na czacie klubowym swoje imię, klasę i szkołę, do której uczęszczasz, abym wiedział, że masz uprawnienia do startu. W turnieju obowiązują reguły gry “fair play”. Mam prawo zdyskwalifikować uczestnika, jeśli uznam, że najprawdopodobniej korzystał on z podpowiedzi programu komputerowego lub innych osób i nie dopuścić go do kolejnych zawodów. Turniej przeznaczony jest tylko dla uczniów Internetowej Szkoły Szachowej “Skoczek” lub uczniów ze szkół warszawskich i wielkopolskich, w których moja firma prowadzi zajęcia szachowe.
Po przyjęciu do mojego klubu musisz wejść na widoczną poniżej stronę turnieju i kliknąć “Dołącz” (patrz: czerwona strzałka na rysunku powyżej). W niedzielę 23 października o 16.00 rozpoczną się gry turniejowe (nie spóźnij się!). Poczytaj wcześniej o zasadach gry na Arenie lichessa (wspominam o nich poniżej).
Możesz też samemu wyszukać sobie turnieju do gry w opcji Zagraj/ Areny lub Zagraj/ Turnieje (patrz: czerwona strzałka).
Uwaga! Na Arenie lichessa rozgrywane są turnieje wg specyficznych zasad. Zawodników kojarzy się w pary od razu po zakończonej partii (trzeba każdorazowo wybierać po skończonej grze opcję “Wróć do turnieju!). Za remis przyznaje się jeden punkt, za zwycięstwo 2 punkty, a przegrana to 0 punktów. Po dwóch zwycięstwach z rzędu trzecia wygrana daje dwa razy więcej punktów, czyli 4. Naciśnięcie przycisku Berserk na początku partii powoduje skrócenie o połowę Twojego czasu gry, ale zwycięstwo warte jest dodatkowy jeden punkt turniejowy. Masz ograniczony czas na wykonanie pierwszego posunięcia. Brak ruchu w tym czasie skutkuje oddaniem partii przeciwnikowi. Remis w pierwszych 10 posunięciach partii nie da punktów żadnemu z graczy. Turniej kończy się nie po określonej liczbie rund (każdy może rozegrać ich inną ilość), tylko po czasie, jaki ustalił jego organizator. Może trwać np. od godz. 18.00 do 20.00. Zwycięzcą zostaje zawodnik, który w momencie upłynięcia czasu przeznaczonego na grę posiada największą liczbę punktów. Tutaj przeczytasz szczegóły regulaminu turniejowego na Arenie lichessa (na drugiej stronie).
Lichess.org daje nie tylko doskonałe możliwości zagrania w szachy lub analizy rozegranych partii, ale udostępnia także sporo narzędzi do nauki. Możesz rozwiązywać zadania (z menu: ZADANIA SZACHOWE i dalej polecam wybrać opcję Zadania szachowe – bez ograniczenia czasowego, Puzzle Storm – 3 minuty na zadania o rosnącym poziomie trudności lub Puzzle Racer – 1,5-minutowy wyścig w ilości rozwiązanych zadań z innymi uczestnikami lichessa), uczyć się debiutów czy zapisywać ciekawe ustawienia.
Sam stworzyłem tam opracowania liczące setki wartościowych partii i pozycji (opcja: NAUKA/Opracowania). Jeśli chcesz się dowiedzieć jeszcze więcej na temat tych możliwości, a także odpowiednio przygotować do startu w turnieju szachowym, zapraszam Cię do Internetowej Szkoły Szachowej “Skoczek” lub na zajęcia indywidualne online (koszt to 120 zł miesięcznie za zajęcia grupowe lub 120 zł za godzinę lekcyjną za zajęcia indywidualne online). Poniżej zamieściłem kilka przydatnych linków, m.in. do opisu mojej ostatniej książki “Twój Wielki Plan” i opracowań, które stworzyłem z myślą o swoich uczniach. Życzę Ci przyjemnej gry i nauki! 🙂
Tutaj przeczytasz o mojej ostatniej książce „Twój Wielki Plan”
Tutaj ściągniesz moją ostatnią książkę „Twój Wielki Plan”
“Zasady mistrza szachownicy i Zasady młodych mistrzów” wg mistrza FIDE Pawła Dudzińskiego
